การทำเครื่องจักสาน

            ดังกล่าวแล้วจะเห็นได้ว่า การจักตอก ถือได้ว่าเป็นขั้นตอนที่สำคัญของการทำเครื่องจักสาน

 และเป็นขั้นตอนแรกที่มีความสำคัญมาก ผู้ทำเครื่องจักสานจะต้อง เตรียมวัสดุที่จะใช้ในการทำ

 เครื่องจักสานให้สัมพันธ์กับสิ่งที่จะสาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเป็นการจักเพื่อที่จะให้ได้วัสดุที่เรียกว่า ตอก

 แล้วผู้สานจะต้องรู้จักเลือกสรรและพิถีพิถันเพื่อให้ได้วัสดุที่ดี ซึ่งจะมีผลต่อความคงคน และความประณีต

 สวยงามของเครื่องจักสานด้วย ดังจะเห็นได้จากเครื่องจักสานในอดีตของไทยหลายชนิด มีความคง

 ทนและประณีตสวยงามนั้น จะขึ้นอยู่กับความประณีตและลักษณะของตอก ที่สัมพันธ์กับลวด ลายและรูป

 แบบของเครื่องจักสานนั้น ๆ ด้วย เช่น ตอกย่านลิเภาที่มีความละเอียดประณีต เป็นต้น

            สาน เป็นขั้นตอนที่สำคัญของการทำเครื่องจักสาน ถัดจากการจัก ซึ่งเป็นการเตรียมวัสดุ การ

 สานนั้นถือได้ว่าเป็นขบวนการทางความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ ที่นำวัสดุธรรมชาติมาทำประโยชน์

 โดยใช้ความคิดและฝีมือมนุษย์เป็นหลัก ซึ่งมีมาช้านานแล้ว โดยที่ในปัจจุบันก็ยังทำกันอยู่ กล่าวกันว่าเทคนิค

 การสานภาชนะที่ใช้กันอยู่ในทวีปอเมริกาเหนือทุกวันนี้ทำกันมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ลักษณะของ

 การสานในยุคเริ่มแรก คงเป็นการสานไปตามแนวราบ โดยใช้วัสดุขัดกันไปมาอย่างง่าย ๆ ตามแบบที่เรียก

 กันว่าลายขัด ด้วยการยกขึ้นหนึ่งเส้นและกดลงหนึ่งให้เกิดการขัดกัน ซึ่งจะทำให้วัสดุคงรูปต่อเนื่อง กันไป

 เป็นพื้นที่มากขึ้น ๆ ตามความต้องการ และจากการสานด้วยลายขัดตามแนวราบนี้เอง มนุษย์ได้พัฒนา

 การสานเพื่อตอบสนองความต้องการด้านประโยชน์ใช้สอยขึ้นมาเป็นภาชนะ โดยอาจจะสาน ลายขัดนั้น

 เข้ากับแม่แบบเพื่อให้เกิดเป็นรูปทรงของภาชนะขึ้นมา แม่แบบสำหรับสานภาชนะนั้นอาจจะเป็นเปลือกผลไม้ 

 หรือเครื่องปั้นดินเผาก็ได้ และเมื่อมนุษย์คิดวิธีการสานภาชนะได้สำเร็จแล้ว ได้พัฒนาลวดลาย ในการ

 สานนั้นไปด้วย เพื่อให้ได้ภาชนะที่มีรูปทรงเหมาะสมกับการใช้สอยและเกิดความสวยงามน่าใช้ยิ่งขึ้น

                                                                                                                                           กลับไปหน้าแรก