การทำเครื่องจักสาน
SITEMAP ?????????????????????ดังกล่าวแล้วจะเห็นได้ว่า การจักตอก ถือได้ว่าเป็นขั้นตอนที่สำคัญของการทำเครื่องจักสาน
และเป็นขั้นตอนแรกที่มีความสำคัญมาก ผู้ทำเครื่องจักสานจะต้อง เตรียมวัสดุที่จะใช้ในการทำ
เครื่องจักสานให้สัมพันธ์กับสิ่งที่จะสาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเป็นการจักเพื่อที่จะให้ได้วัสดุที่เรียกว่า ตอก
แล้วผู้สานจะต้องรู้จักเลือกสรรและพิถีพิถันเพื่อให้ได้วัสดุที่ดี ซึ่งจะมีผลต่อความคงคน และความประณีต
สวยงามของเครื่องจักสานด้วย ดังจะเห็นได้จากเครื่องจักสานในอดีตของไทยหลายชนิด มีความคง
ทนและประณีตสวยงามนั้น จะขึ้นอยู่กับความประณีตและลักษณะของตอก ที่สัมพันธ์กับลวด ลายและรูป
แบบของเครื่องจักสานนั้น ๆ ด้วย เช่น ตอกย่านลิเภาที่มีความละเอียดประณีต เป็นต้น
สาน เป็นขั้นตอนที่สำคัญของการทำเครื่องจักสาน ถัดจากการจัก ซึ่งเป็นการเตรียมวัสดุ การ
สานนั้นถือได้ว่าเป็นขบวนการทางความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ ที่นำวัสดุธรรมชาติมาทำประโยชน์
โดยใช้ความคิดและฝีมือมนุษย์เป็นหลัก ซึ่งมีมาช้านานแล้ว โดยที่ในปัจจุบันก็ยังทำกันอยู่ กล่าวกันว่าเทคนิค
การสานภาชนะที่ใช้กันอยู่ในทวีปอเมริกาเหนือทุกวันนี้ทำกันมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ลักษณะของ
การสานในยุคเริ่มแรก คงเป็นการสานไปตามแนวราบ โดยใช้วัสดุขัดกันไปมาอย่างง่าย ๆ ตามแบบที่เรียก
กันว่าลายขัด ด้วยการยกขึ้นหนึ่งเส้นและกดลงหนึ่งให้เกิดการขัดกัน ซึ่งจะทำให้วัสดุคงรูปต่อเนื่อง กันไป
เป็นพื้นที่มากขึ้น ๆ ตามความต้องการ และจากการสานด้วยลายขัดตามแนวราบนี้เอง มนุษย์ได้พัฒนา
การสานเพื่อตอบสนองความต้องการด้านประโยชน์ใช้สอยขึ้นมาเป็นภาชนะ โดยอาจจะสาน ลายขัดนั้น
เข้ากับแม่แบบเพื่อให้เกิดเป็นรูปทรงของภาชนะขึ้นมา แม่แบบสำหรับสานภาชนะนั้นอาจจะเป็นเปลือกผลไม้
หรือเครื่องปั้นดินเผาก็ได้ และเมื่อมนุษย์คิดวิธีการสานภาชนะได้สำเร็จแล้ว ได้พัฒนาลวดลาย ในการ
สานนั้นไปด้วย เพื่อให้ได้ภาชนะที่มีรูปทรงเหมาะสมกับการใช้สอยและเกิดความสวยงามน่าใช้ยิ่งขึ้น