|
|
การปกครอง
ในช่วงต้นรัชกาล คือระหว่างปีพ.ศ.๒๔๑๑-๒๔๑๖ การปกครองยังคงเป็นไปในรูปแบบเดิม เพราะผู้สำเร็จราชการแผ่นดินเป็นผู้บริหารประเทศ และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จประพาสสิงคโปร์ ชวา พม่า และอินเดียโดยมีพระราชประสงค์จะทองพระเนตรแบบอย่างที่เหมาะสมนำมาปรับปรุงบ้านเมืองให้เจริญก้าวหน้า ดังมีรายละเอียด คือเสด็จประพาสเพื่อนบ้านใกล้เคียง ๒ ครั้ง
ครั้งแรก พ.ศ. ๒๔๑๓ เสด็จไปสิงคโปร์ ปัตตาเวีย (ปัจจุบันคือจาการ์ตา) และสมารัง
ครั้งที่ ๒ พ.ศ. ๒๔๑๔ เสด็จไปอินเดียถึงเดลฮี โดยแวะที่สิงคโปร์ ปีนัง ย่างกุ้ง กัลกัตตา
 |
การปฏิรูปการปกครอง
กลุ่มก้าวหน้า ร.ศ.๑๐๓ หรือ พ.ศ.๒๔๒๗ ประกอบด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ และข้าราชการ ซึ่งเป็นคนไทยรุ่นแรกๆที่ไปศึกษาและได้เห็นประเพณีการปกครองของชาติต่างๆในทวีปยุโรป
และอังกฤษ โดยพระองค์เจ้าปฤษฎางค์ ทรงปรึกษากับเจ้านายและขุนนางกลุ่มหนึ่งรวม ๑๑ นาย และได้พร้อมใจกันทำหนังสือขึ้นทูลเกล้าฯถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ขอพระราชทานรัฐธรรมนูญ และเสนอวิธีการแก้ไขปัญหาและปรับปรุงปฏิรูปการปกครอง ๗ ข้อ คือ
๑. เปลี่ยนการปกครองจาก "แอฟโสลูท โมนากี" เป็น "คอนสติติวชันแนล โมนากี" หรือ จาก "ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์" เป็น "ระบอบพระมหากษัตริย์อยู่ใต้รัฐธรรมนูญ" เพื่อให้คนจำนวนมากได้เข้ามาส่วนร่วมในการปกครองบ้านเมือง
๒. การบริหารบ้านเมืองต่างๆ "ต้องอยู่ในความคิดความตัดสินใจของข้าราชการผู้ใหญ่" หรือพวกคณะรัฐมนตรี
๓. พระราชพิธีการสืบสันตติวงศ์ต้องมีกฎเกณฑ์ที่แน่นอน เพื่อป้องกันปัญหาความยุ่งยาก
๔. ป้องกันการฉ้อราษฎร์บังหลวง โดยให้ข้าราชการได้เงินเดือนตามฐานานุรูป
๕. ต้องมีกฎหมายที่ให้ความยุติ ธรรมแก่ราษฎร กฎหมายและขนบธรรมเนียมที่ล้าสมัยขัดขวางต่อการเจริญก้าวหน้าของประเทศต้องแก้ไขหรือยกเลิก
๖. เปิดโอกาสให้แสดงความคิดเห็นอย่างเสรี
๗. คนรับราชการต้องมีความรู้ ความสามารถ ความประพฤติดี เป็นหลัก และอายุเกิน ๒๐ ขึ้นไป
 |
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นว่าตรงตามพระประสงค์ของพระองค์อยู่แล้ว แต่ดำเนินการไปก็ไม่ค่อยประสบความสำเร็จและพระราชดำริว่าก่อนที่จะมีการปกครองตามระบอบรัฐธรรมนูญ ควรมี"การปฏิรูประบบการบริหารราชการแผ่นดิน" ตามแบบตะวันตก ที่ทรงเรียกว่ากัฟเวิร์นเมนต์ รีฟอร์ม (Government Reform)เสียก่อน ในพ.ศ.๒๔๓๐โปรดเกล้าฯให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการเสด็จแทนพระองค์ไปในงานฉลองราชสมบัติครบรอบ ๕๐ปีของสมเด็จพระราชินีนาถวิคตอเรียแห่งประเทศอังกฤษและมีรับสั่งให้พิจารณาแบบอย่างคณะเสนาบดีของชาติต่างๆในยุโรปมาด้วยในพ.ศ. ๒๔๓๕ โปรดเกล้าฯให้มีการปฏิรูปการปกครองทั้งในส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น
|
|
|
|