ในปีพุทธศักราช ๒๔๑๗ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งสภาขึ้น ๒ สภา ได้แก่รัฐมนตรีสภา และองคมนตรีสภา ตามลำกับ
รัฐมนตรีสภา โดยมีพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเป็นประธาน มีจำนวนสมาชินทั้งหมดจำนวน ๑๒ คน ประกอบไปด้วยขุนนางที่มีบรรดาศักดิ์ชั้นพระยาทั้งสิ้น ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีสภา มีหน้าที่ถวายคำปรึกษา ในเรื่องเกี่ยวกับราชการแผ่นดิน ตลอดจนพิจารณากฎหมายต่างๆ
องคมนตรีสภา มีจำนวนสมาชิกไม่จำกัดจำนวน สุดแต่พระองค์ทรงพระราชประสงค์ ทำหน้าที่เปผ้นที่ปรึกษาส่วนพระองค์และสืบสวนราชการแผ่นดินที่ทรงพระดำริให้สืบสวน
การก่อตั้งรัฐสภาแผ่นดินในครั้งนั้น พระองค์ทรงดัดแปลงจากการปกครองจากชาติตะวันตก แต่สมาชิกส่วนใหญ่ขาดความเข้าใจจึงไม่ประสบความสำเร็จ และทำให้ล้มเลิกไปในเวลาต่อมา ในพระพุทธศักราช ๒๔๓๐ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงปรับปรุงการเปลี่ยนแปลงการปกครองเสียใหม่ แบบมีอัครเสนาบดี ๒ คน และมีจตุสดมภ์ในตำแหน่งเสนาบดีอีก ๔ คน มาตั้งเป็นกรมและกระทรวง ๑๒ กระทรวง ในแต่ละกระทรวงจะมีเสนาบดีเป็นผู้รับผิดชอบ เนื่องจากเห็นว่าสภาพบ้านเมืองมีการเปลี่ยนแปลง การบริหารราชการแผ่นดินแบบจตุสดมภ์เริ่มไม่เหมาะสมในการทำงาน ขาดการประสานงาน ขาดการบังคับบัญชา และทำให้ข้าราชการขาดประสิทธิภาพ

กรมและกระทรวงที่ทรงจัดตั้ง

กรมและกระทรวงที่ทรงโปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งได้แก่
- กรมมหาดไทย ว่าการหัวเมืองฝ่ายเหนือ กับเมืองลาวประเทศราช
- กรมพระกลาโหม ว่าการหัวเมืองปักษ์ใต้ กับเมืองมลายูประเทศราช
- กรมท่า ว่าการต่างประเทศเฉพาะอย่างเดียว
- กรมเมือง ว่าการตำรวจ สำมะโนประชากร และราชทัณฑ์
- กรมวัง ว่าการในพระราชวังกับราชการใกล้ชิดกับพระมหากษัตริย์
- กรมพระคลัง ว่าการภาษีอากร และงบประมาณแผ่นดิน
- กรมนา ว่าการเกษตร กสิกรรม การป่าไม้ การโลหะกิจ การพาณิชย์
- กรมยุติธรรม ว่าการเรื่องศาล ที่ชำระทั้งแพ่ง อาญา อุทธรณ์ ทั่วพระราชอาณาจักร
- กรมยุทธนาธิการ จัดการเกี่ยวกับกรมทหารบก ทหารเรือ โดยมีผู้บัญชาการทหารบก ทหารเรือ
- กรมธรรมการ ว่าการที่เกี่ยวกับพระสงฆ์ การศึกษา ตลอดการสาธารณสุขทั่วประเทศ
- กรมโยธาธิการ มีหน้าที่ตรวจการก่อสร้าง ทำถนน ขุดคลอง การไปรษณีย์โทรเลข และการรถไฟ
- กรมมุรธาธร มีหน้าที่รักษาพระราชลัญจกร พระราขกำหนดกฎหมายและหนังสือราชการทั้งปวง