กุหลาบอยู่ในสกุล Rosa วงศ์ Rosaceae ซึ่งมีอยู่ประมาณ 125 ชนิด มีถิ่นกำเนิดในเอเชียประมาณ 95 ชนิด ในอเมริกา 18 ชนิด ส่วนที่เหลือมีถิ่นกำเนิดในยุโรปหรือตะวันตกเฉียงเหนือของแอฟริกา ส่วนใหญ่มีการ กระจายพันธุ์อยู่มากทางซีกโลกเหนือ ตั้งแต่อลาสก้า ไซบีเรีย เม็กซิโก อินเดียตอนใต้ และเอธิโอเปีย

กุหลาบเป็น ไม้พุ่มขนาดเล็ก แต่บางชนิดมีขนาดใหญ่หรือเป็นไม้เลื้อย เป็นไม้ผลัดใบ ลำต้นและกิ่งก้านมีหนามแหลม

        ใบ (leaves)  เป็นใบประกอบแบบขนนก มีใบย่อย 5-9 ใบ  (มีใบย่อยแยกจากก้านสองข้างแกนกลางคล้ายขนนก ปลายสุดมีใบย่อยใบเดียว) ออกสลับกัน  ใบมีสีเขียวเข้ม  เป็นมันและมีรอยหยักเล็กน้อย ดอกเป็นดอกเดี่ยวหรือดอกช่อ  

กลีบดอก (petals)  แบ่งเป็น 3 ชนิด คือ กลีบดอกชั้นเดียว กลีบดอกกึ่งซ้อน และกลีบดอกซ้อน  ส่วนใหญ่ดอกชั้นเดียวจะมี 5 กลีบ
ยกเว้นบางชนิดที่มีเพียง 4 กลีบ คือ Rosa sericea และ Rosa omeiensis    ส่วนกลีบดอกกึ่งซ้อนมี 6-20 กลีบ กลีบดอกซ้อนมีตั้งแต่ 20 กลีบไปจนถึง 50-60 กลีบ  กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบสีเขียวหรือสีเขียวอมแดงเรื่อ    มีเกสรตัวผู้และตัวเมียอยู่ในดอกเดียวกัน  เกสรตัวผู้มีจำนวนมาก  อับเรณูสีเหลือง ล้อมรอบเกสรตัวเมียซึ่งรวมเป็น กระจุกอยู่กลางดอก และจะอยู่ระดับต่ำกว่าเกสรตัวผู้               

ผลกุหลาบ (hip) เป็นผลกลุ่ม  ผลแก่แห้ง  เมล็ดอ่อน (achene) เมื่อเริ่มติดผลส่วนที่เป็นรังไข่จะพองโตขึ้น  โดยมีฐานรองดอกหุ้มไว้ ภายในประกอบด้วยผลย่อย จำนวนสองถึงหลายสิบผล  ผลมีรูปร่างต่างๆ กัน
ตามชนิด เช่น กลม กลมแป้น ยาวรี มีเนื้อนุ่มและมีหลายสี เช่น สีส้มสีแดง
สีเหลืองหรือสีน้ำตาล บางครั้งเป็นสีม่วง