ประวัติความเป็นมา วัดท่าพระเจริญพรต ( วัดบ้านมะเกลือ )

วัดท่าพระเจริญพรต เป็นวัดสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย เดิมเรียกว่า วัดบ้านมะเกลือ ตรงตามชื่อของหมู่บ้าน (บริเวณโดยรอบบ้านแต่เดิมเป็นดงต้นมะเกลือ) เริ่มสร้างวัดเมื่อ พ.ศ. ๑๙๔๓ ในรัชสมัยของ พระรามราชาธิราช (พ.ศ. ๑๙๓๘ - ๑๙๕๒) ซึ่งตรงกับสมัยสุโขทัยตอนปลาย ติดต่อกับสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ พ.ศ. ๑๙๕๓
          มี ประวัติเล่ากันมาว่า ชาวตำบลบ้านมะเกลือเคยได้จัดสถานที่ประทับถวายและ รับเสด็จ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ ครั้งทรงเสด็จมณฑลนครสวรรค์หัวเมืองฝ่ายเหนือ ได้ทรงประราชทานนามวัดเขาดินใต้ไว้ว่า วัดพระหน่อธรณินทร์ใกล้วารินทร์คงคาราม และทรงพระราชทานตำแหน่งหม่อมหลวงให้แก่หญิงคนหนึ่งซึ่งเป็นบุตรตรีของขุน บรรจงหมู่บ้านตรงนั้นจึงเรียกกันว่า หมู่บ้านหม่อม ซึ่งตั้งอยู่ ณ หมู่ ๓ ตำบลบ้านมะเกลือ อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์
          ต่อ มาปี พุทธศักราช ๒๔๔๔ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ได้เสด็จประภาสต้นมายังมณฑลนครสวรรค์ ประชาชนชาวบ้านมะเกลือได้จัดตั้งพลับพลารับเสด็จ (และภายหลังพระองค์ได้ทรงพระราชทานนามกำนันตำบลบ้านมะเกลือคนแรก เป็นขุนแสงมะเกลือคราม) ต่อ จากนั้นได้เสด็จไปอำเภอเก้าเลี้ยว และเลยไปจังหวัดกำแพงเพชร เมื่อเสด็จกลับได้ทรงแวะที่วัดเขาดิน ทรงศรัทธาเลื่อมใสหลวงพ่อเฮง เจ้าอาวาส ต่อมาทรงพระราชทานสมณศักดิ์ให้เป็นพระครูสัญญาบัตรที่ พระครูพิสิสสมถคุณ จากนั้นได้เสด็จไปบ้านบางพระหลวง ทรงพระราชทานทรัพย์ ๘๐ บาท ถวายเจ้าอาวาสวัดบางพระหลวง เพื่อบำรุงวัด
(จากหนังสือเสด็จประพาสต้น)

 
การสำรวจรอบอุโบสถ
          ได้ พบเศษเครื่องถ้วย ชาม สมัยสุโขทัยหลายชิ้น หลักฐานทางโบราณคดี ประเภทอื่นที่ยังคงเหลือในปัจจุบัน คือ ลวดลายปูนปั้นที่ประดับที่อุโบสถ เป็นศิลปกรรมแบบอยุธยาตอนปลายตั้งแต่หลังรัชกาลของพระเจ้าปราสาททองเป็นต้น มา (ราวปี พ.ศ. ๒๑๗๒ - ๒๓๑๐)
(สันติ เล็กสุขุม. ๕๕–๕๗)

          เป็นวัดป่ารกชัฏกลับมาเป็นวัดที่สมบูรณ์อีกครั้ง
          วัดท่าพระเจริญพรตถูกทิ้งร้างจนบริเวณโดยรอบกลายเป็นป่ารกชัฏจนถึงพ.ศ. ๒๔๖๕ พระอธิการเทียน ธมฺมสุว ณฺโณ อดีตเจ้าอาวาส ได้ปรับปรุงอาคารต่างๆ ได้แก่ อุโบสถและก่อสร้างมณฑปจำนวน ๓ หลัง จนสามารถตั้งเป็นวัดที่ถูกต้องตามกฎระเบียบของกรมการศาสนาได้อีกครั้งหนึ่ง และมีเจ้าอาวาสดำรงตำแหน่งสืบกันมาจนถึงปัจจุบัน
          ปัจจุบัน วัดท่าพระเจริญพรต เป็นวัดประจำตำบลบ้านมะเกลือ และเป็นศูนย์กลางการศึกษาของพระภิกษุ สามเณร ในจังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดใกล้เคียง โดยเปิดเป็นโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกธรรม-บาลี แผนกสามัญ ซึ่งเริ่มดำเนินการเรียนการสอนมาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๐๓ และได้รับยกย่องเป็นสำนักเรียนพระปริยัติธรรมดีเด่น จากกรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการมี พระภิกษุและสามเณรสอบได้เป็นจำนวนมาก และมีสอบได้ถึงเปรียญธรรม ๙ ประโยค ในนามสำนักศาสนศึกษาวัดท่าพระเจริญพรต มีศูนย์การศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ และศูนย์พัฒนาเด็กเล็กก่อนวัยเรียน เปิดโรงเรียนการกุศลของวัดในพระพุทธศาสนา ที่จัดขึ้นโดยวัด ทั้ง ยังเป็นสถานที่ศึกษาอบรมวิปัสสนากรรมฐาน เป็นสำนักปฏิบัติธรรมแห่งที่ ๔ ประจำจังหวัดอีกด้วย ปัจจุบันวัดท่าพระเจริญพรต มีพระสงฆ์จำพรรษาปีละประมาณ ๕๕ รูป และสามเณร ๕๐ รูป (ประมาณปีละ ๙๐ – ๑๐๐ รูป)

ลำดับเจ้าอาวาสวัดท่าพระเจริญพรต
ตามหลักฐานที่สามารถสืบค้นได้มี ๘ รูป ดังนี้
๑. พระอาจารย์เพชร
๒. พระอาจารย์ยอด                    พ.ศ. ๒๔๔๔
๓. พระอธิการเทียน ธมฺมสุวณฺโณ   พ.ศ. ๒๔๖๗ – ๒๔๙๖         ๓๐ ปี
๔. พระอาจารย์สม                      พ.ศ. ๒๔๙๗ (รักษาการแทนเจ้าอาวาส)
๕. พระอาจารย์ไฉน                     พ.ศ. ๒๔๙๘ (รักษาการแทนเจ้าอาวาส)
๖. พระอธิการบุญช่วย  ฉนฺทสาโน  พ.ศ. ๒๔๙๙ – ๒๕๒๔ ปี
๗. พระอาจารย์กู๊                        พ.ศ. ๒๕๐๒(รักษาการแทนเจ้าอาวาส)
๘.พระครูนิวาสธรรมสุนทร พ.ศ. ๒๕๐๒ ถึงปัจจุบัน