ฝาชี การสานฝาชีมีมานานตั้งแต่สมัยสุโขทัยโดยเริ่มจากการนำวัสดุใกล้ตัว เช่น ต้นหวายหรือไม้ไผ่มาดัดแปลงเป็นภาชนะครอบอาหาร เพื่อป้องกันฝุ่นผงและแมลงต่างๆเป็นการทำเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของมนุษยในด้านการเก็บรักษาอาหารให้สะอาดไม่มีสิ่งสกปรก ในปัจจุบันสามารถพบการใช้ฝาชีในชีวิตประจำวันเป็นจำนวนมากเพราะเป็นวัสดุจากธรรมชาติและหาซื้อได้ง่ายไม่ทำลายสิ่งแวดล้อมให้เสียหาย การใช้ฝาชจากหวายหรือไม้ไผ่ยังเป็นการช่วยอุดหนุนรายได้ให้คนในตำบลและคนที่ประกอบอาชีพอีกด้วย
ฝาชีมีประโยชน์ดังนี้
1. ช่วยปกป้องสิ่งสกปรกที่มาทำร้ายอาหาร
2.ช่วยให้อาหารไม่มีสิ่งอันตรายมาลงปนเปื้อน
3. ช่วยคลุมอาหารหลาย ๆ อย่าง
การสานฝาชีมีมานานตั้งแต่สมัยสุโขทัยโดยเริ่มจากการนำวัสดุใกล้ตัว เช่น ต้นหวาย
หรือไม้ไผ่มาดัดแปลงเป็นภาชนะครอบอาหารเพื่อป้องกันฝุ่นผง และแมลงต่างๆเป็นการทำ เพื่อตอบสนองต่อความต้องการของมนุษยในด้านการเก็บรักษาอาหารให้สะอาดไม่มีสิ่ง
สกปรก
ในปัจจุบันสามารถพบการใช้ฝาชีในชีวิตประจำวันเป็นจำนวนมากเพราะเป็น
วัสดุจากธรรมชาติและหาซื้อได้ง่าย ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อมให้เสียหาย การใช้ฝาชจากหวายหรือไม้ไผ่ยังเป็นการช่วยอุดหนุนรายได้ให้คนในตำบลและคนที่ประกอบอาชีพอกด้วย
ขั้นตอนการทำ
การวางก้น
1. แบ่งก้านมะพร้าวออกเป็น 7 กำ กำละ 12 ก้าน ใช้ยางวงรัด จนครบ 7 กำ
2. การวางก้น วางกำที่ 1 ลง วางกำที่ 2 ทับบนกำที่ 1 วางกำที่ 3 ทับบนกำที่ 2 วางกำที่ 4 ทับบนกำที่ 3 วางกำที่ 5 ทับบนกำที่ 4 ให้ปลายก้านเจอกับโคนก้านกำที่ 1 วางกำที่ 6 ทับบนกำที่ 5 ให้ปลายก้านลอดใต้โคนกำที่ 1 ไปเจอกับโคนก้านกำที่ 2 วางกำที่ 7 ทับบนกำที่ 6 ให้ปลายก้านลอดใต้โคนกำที่ 1 และกำที่ 2 ไปเจอกับโคนก้านกำที่ 3 ขยับแต่ละกำให้ชิดกัน จับเป็นคู่ จะออกมาในลักษณะคล้ายรูปดาว 7 แฉก
การขัดก้น
1. แกะยางวงที่มัดโคนออก (แกะทีละกำ) จับปลายก้านสอดเข้ากับโคน โดยสอดสลับโคน 2 ก้าน ปลาย 2 ก้าน สอดไปจนหมดทั้งแฉก แล้วนำเถาย่านางมาขัดไว้ ทำแบบเดิมจนครบทั้ง 7 กำ
2. ดึงเถาย่านางที่ขัดเพื่อให้ก้นกระจาดเล็กลงได้ขนาดวงก้นตามที่ต้องการ ดึงปลายก้านแต่ละแฉกเข้ามาให้เหลือโคนก้านเกินเส้นขัดก้นกระจาดออกไปเพียงเล็กน้อย ตัดให้สวยงาม
การสานตัว
การสานรอบที่ 1 1. จับก้านมะพร้าวหลักที่ 1 2 ก้าน สานข่ม 4 ก้าน ยก 4 ก้าน ไป 6 ครั้ง ครั้งที่ 7 ข่ม 2 ก้าน โดยสานวนไปทางซ้าย (ดังรูป) หลักที่ 2 29 ใช้วิธีสานเหมือนกับหลักที่ 1
2. หลักที่ 30 สานข่ม 4 ก้าน ยก 4 ก้าน ไป 6 ครั้ง ครั้งที่ 7 ข่ม 2 ก้าน โดยการสานครั้งที่ 7 จะข่มหลักที่ 1 หลักที่ 31 42 สานเหมือนหลักที่ 30 การสานข่มครั้งที่ 7 จะข่มหลักถัดไปจนครบ
3. เมื่อสานหมดทุกหลักแล้ว ดึงให้แน่น จัดให้กลมและสวยงาม
การสานเก็บปลายขอบ
1. ตัดส่วนปลายก้านออกบางส่วนเพื่อให้ง่ายต่อการสาน สานโดยการจับปลายก้านมะพร้าหลักที่ 1 2 ก้าน สานข่ม 8 ก้าน ยก 8 ก้าน (ดังรูป) หลักที่ 2 34 สานเหมือนหลักที่ 1
2. หลักที่ 35 สานข่ม 8 ก้าน ยก 8 ก้าน ลงรวมหลักที่ 1 หลักที่ 36-42 สานเหมือนหลักที่ 35 โดยสานข่มหลักถัดไป จนครบทุกหลัก ดึงให้กลมและแน่น
3. สานเก็บขอบปลายรอบ 2 โดยการจับปลายก้านมะพร้าหลักที่ 1 2 ก้าน สานข่ม 2 ก้าน ยก 2 ก้าน (ดังรูป) หลักที่ 2 34 สานเหมือนหลักที่ 1 ดึงให้กลมและแน่น ตัดปลายก้านมะพร้าวที่เหลือ สอดซ่อนปลาย ตัดส่วนที่เหลือทิ้ง
การเสียบ
การสานรอบที่ 2 นำก้าน 2 ก้าน เสียบขึ้นด้านล่างระหว่างหลักที่ 1 กับหลักที่ 2 โดยนับ 2 แถวแล้วเสียบขึ้น นับ 3 แถวแล้วเสียบลง จัดเส้นให้ตรง เสียบระหว่างหลักไป เรื่อย ๆ จนครบทุกหลัก
การสาน
สานเหมือนรอบที่ 1 ทุกขั้นตอนเมื่อสานหมดทุกหลักแล้ว ดึงให้แน่น จัดให้กลมและสวยงาม
การสานเก็บปลายขอบ 1. ตัดส่วนปลายก้านออกบางส่วนเพื่อให้ง่ายต่อการสาน สานโดยการจับปลายก้านมะพร้าวหลักที่ 1 2 ก้าน สานยก 4 ก้าน (ดังรูป) หลักที่ 2 40 สานเหมือนหลักที่ 1
2. หลักที่ 41 สานยกหลักที่ 42 กับหลักที่ 1 หลักที่ 42 สานยกหลักที่ 1 กับหลักที่ 2 ดึงให้กลมและแน่น ตัดปลายก้านมะพร้าวที่เหลือทิ้ง
การเสียบ
การสานรอบที่ 3
สานเหมือนกับรอบที่ 2
การสาน
1. จับก้านมะพร้าวหลักที่ 1 2 ก้าน สานข่ม 4 ก้าน ยก 4 ก้าน ไป 4 ครั้ง ครั้งที่ 5 ข่ม 2 ก้าน โดยสานวนไปทางซ้าย (ดังรูป) หลักที่ 2 29 ใช้วิธีสานเหมือนกับหลักที่ 1
2. หลักที่ 30 สานข่ม 4 ก้าน ยก 4 ก้าน ไป 4 ครั้ง ครั้งที่ 5 ข่ม 2 ก้าน โดยการสานครั้งที่ 5 จะข่มหลักที่ 1 หลักที่ 31 42 สานเหมือนหลักที่ 30 การสานข่มครั้งที่ 5 จะข่มหลักถัดไปจนครบ
3. เมื่อสานหมดทุกหลักแล้ว ดึงให้แน่น จัดให้กลมและสวยงาม(ดังรูป)
การสานเก็บปลายขอบ
สานเหมือนรอบที่ 2
การสานรอบที่ 4 7
สานเหมือนรอบที่ 3 ทุกขั้นตอน สานเสร็จตัดตกแต่ง จัดรูปทรงให้สวยงาม ใส่ที่จับฝาชี และทาน้ำมันเคลือบเงา (ดังรูป)
ที่มา : http://basketthailand.tarad.com/product.detail_840171_th_4557189
|