“เครื่องปั้นดินเผา” มีความสัมพันธุ์กับมนุษย์มาตั้งแต่สมัยโบราณ มนุษย์มีความสามารถในการผลิตภาชนะรูปทรงต่างๆ ด้วยการปั้นขึ้นรูปจากดินเหนียว แล้วนำไปเผาไฟช่วยให้เกิดความแข็งแรงทนทานและรู้จักนำมาใช้ประโยชน์

ประวัติความเป็นมาการทำเครื่องปั้นดินเผาของหมู่บ้าน

          บ้านมอญ หมู่ 1 ตำบลบ้านแก่ง อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ อยู่ห่างจากตัวจังหวัดไปทางทิศเหมือนประมาณ 16 กิโลเมตร มีการประกอบอาชีพที่แสดงถึงภูมิปัญญาชาวบ้านอยู่อาชีพหนึ่ง อาชีพนั้นก็คือ อาชีพการทำเครื่องปั้นดินเผา ตามประวัติกล่าวว่าเมื่อประมาณ 150 ปีมาแล้วได้มีชาวมอญจากอำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี ประมาณ 30 คนได้นำเครื่องปั้นดินเผาใส่เรือแจวเพื่อขายตามลำน้ำเจ้าพระยาขึ้นมาเรื่อย ๆ จนถึงปากน้ำโพ ต่อจากนั้นได้แจวเรือเข้าสู่แม่น้ำปิง จนมาถึงตำบลบ้านแก่งได้มาพบบึงขนาดใหญ่ซึ่งมีดินเหนียวอยู่มาก ชาวมอญกลุ่มนี้จึงคิดจะตั้งหลักแหล่งทำเครื่องปั้นดินเผาที่นี่เสียเลยจะได้ไม่ต้องนำสินค้าบรรทุกใส่เรือมาอย่างแต่ก่อน จากนั้นจึงตัดสินใจตั้งหลักแหล่งเพื่อประกอบอาชีพการทำเครื่องปั้นดินเผาจนถึงทุกวันนี้ เครื่องปั้นดินเผาที่นิยมทำ ได้แก่ โอ่ง อ่าง กระถางปลูกต้นไม้ เป็นต้น

          บ้านมอญตั้งตามชื่อหมู่บ้านตามความเป็นมาในอดีตมีชาวมอญ 4 ครอบครัว ได้อพยพมาจากอำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี มาพบแหล่งดินเหนียวบริเวณตำบลบ้านแก่ง ซึ่งมีคุณสมบัติเหมาะสมในการปั้นโอ่งมาก เนื่องจากชาวมอญที่อพยพมานี้ มีความสามารถปั้นโอ่งเป็นอาชีพ จึงได้ปั้นบ้านเรือนอยู่อาศัยบริเวณที่ตั้งบ้านมอญ จนถึงปัจจุบันและยังเป็นต้นตระกูลของชาวมอญที่สำคัญ ได้แก่ ตระกูลเลี้ยงสุข , ช่างปั้น เรืองบุญ แก้วสุทธิ  เครื่องปั้นดินเผา มีความสัมพันธุ์กับมนุษย์มาตั้งแต่สมัยโบราณ มนุษย์มีความสามารถในการผลิตภาชนะรูปทรงต่างๆ ด้วยการปั้นขึ้นรูปจากดินเหนียว แล้วนำไปเผาไฟช่วยให้เกิดความแข็งแรงทนทานและรู้จักนำมาใช้ประโยชน์ ชาวไทยเชื้อสายมอญ แห่งหมู่บ้านมอญ มีการสืบทอดภูมิปัญญาการสร้างเครื่องปั้นดินเผามาจากบรรพบุรุษชาวมอญ ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากชาวจีนสมัยโบราณที่มีชื่อเสียงมานานในปัจจุบันชาวบ้านมอญ ยังยึดอาชีพในการทำเครื่องปั้นดินเผาหลายครอบครัว โดยมีการประยุกต์รูปแบบผลิตภัณฑ์ ให้ใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย และมีการพัฒนาสีสัน ลวดลาย สวยงามทันสมัยน่าใช้ยิ่งขึ้น แต่ยังสามารถรักษาธรรมเนียมปฏิบัติตามความเชื่อของบรรพบุรุษ ที่เกี่ยวพันกับการทำงานของช่างปั้น ซึ่งมีอิทธิพลต่อผลงานและจิตใจของผู้ปั้น เช่น การบวงสรวง แม่ย่านาง